Alman Erişilebilirliğini ve Gerekliliklerini Anlamak

Fatih Öksüz

22.01.2025

Almanya'da Web Erişilebilirliği: Yasal Düzenlemeler, Standartlar ve Uyum Kılavuzu

Almanya'da web erişilebilirliği, Behindertengleichstellungsgesetz (BGG) ve Barrierefreie-Informationstechnik-Verordnung (BITV 2.0) gibi kapsamlı yasalarla uygulanmaktadır. Bu yasalar, engelli kişilere eşit dijital erişim garantisi sağlamak için WCAG 2.1 Seviye AA ve EN 301 549 standartlarına uyulmasını zorunlu kılmaktadır (kaynak: federal hükümet portalları). Güncellenen Barrierefreiheitsstärkungsgesetz (BFSG) yasası, kamu kurumlarının klavye navigasyonu, semantik HTML, alternatif metin ve net renk kontrastı gibi özellikleri uygulamalarını zorunlu kılan katı uyum süreleri belirlemektedir (kaynak: AB erişilebilirlik direktifleri).
 

Almanya'da Web Erişilebilirliği Nedir?

Almanya'da web erişilebilirliği, tüm dijital içeriklerin ve erişilebilir ICT (Bilgi ve İletişim Teknolojisi) sistemlerinin, engelli kişiler de dahil olmak üzere herkes tarafından kullanılabilir olması için yasal ve teknik gereklilikleri karşılamasını sağlar. Behindertengleichstellungsgesetz (BGG) ve BITV 2.0 gibi yasalarla yönetilen Almanya, WCAG 2.1 Seviye AA ve EN 301 549 standartlarına uyumu zorunlu kılmaktadır. Bu, eşit erişimi garanti etmek için klavye navigasyonu, resimler için alternatif metin ve net renk kontrastı gibi özelliklerin sağlanmasını içerir. Kamu kurumları ayrıca ayrıntılı erişilebilirlik beyanları yayınlamalı ve erişilebilirliği sürekli iyileştirmek için geri bildirim mekanizmaları oluşturmalıdır.
 

Almanya'da web siteleri için erişilebilirlik neden önemlidir?

Almanya'daki erişilebilirlik mevzuatı, kamu sektörünün erişilebilirliğinin, engelli kişiler dahil tüm vatandaşların hükümet web sitelerine ve dijital hizmetlere engelsiz erişebilmesini sağlamasını zorunlu kılar. Avrupa Erişilebilirlik Yasası (EAA) kapsamında, özel sektör şirketleri de ICT erişilebilirlik standartlarına uymakla yükümlüdür ve bu yükümlülük sadece kamu sektörü web siteleriyle sınırlı değildir. Bu gereklilikleri yerine getirmek, yasal yükümlülükleri yerine getirmekle kalmaz, aynı zamanda kapsayıcılığı teşvik eder, kullanıcı deneyimini iyileştirir ve kuruluşların cezalarla karşılaşmasını önler. Bu nedenle, kamu web sitelerinde ve özel dijital hizmetlerde erişilebilirlik, yasal uyumluluk ve sosyal sorumluluk açısından çok önemlidir.
 

Almanya'da Dijital Erişilebilirliğin Mevcut Durumu Nedir?

2025 ortasından itibaren Almanya, yasal önlemler ve daha sıkı denetimler yoluyla dijital erişilebilirlik ortamını aktif olarak iyileştirmektedir. 28 Haziran 2025 tarihinden itibaren yürürlüğe giren Barrierefreiheitsstärkungsgesetz (BFSG), web siteleri, mobil uygulamalar, çevrimiçi mağazalar ve self servis terminalleri gibi hem kamu hem de özel sektör dijital hizmetlerinin EN 301 549 ve WCAG 2.1 Seviye AA standartlarına uymasını zorunlu kılmaktadır. Bu yasa, kamu kurumlarının ötesine geçerek, özel şirketlerin dijital hizmetlerinin engelli kişiler için erişilebilir olmasını sağlamalarını gerektirmektedir.

Bu gelişmelere rağmen, zorluklar devam etmektedir. Capterra tarafından yapılan bir araştırma, Alman şirketlerinin %56'sının Avrupa Erişilebilirlik Yasası'na henüz hazır olmadığını, ancak %80'inin kapsayıcı web tasarımının önemini kabul ettiğini göstermektedir. Ayrıca, 11.000'den fazla belediye web sitesinin değerlendirilmesi, yaklaşık 770 belediyenin engelli kişiler için dijital olarak erişilebilir olmadığını ortaya koymuştur.

Bu sorunları çözmek için Almanya, e-ticaret, bankacılık ve ulaşım dahil olmak üzere çeşitli sektörlerde dijital erişilebilirlik standartlarına uyumu izlemekle sorumlu merkezi bir otorite olan Marktüberwachungsstelle der Länder für die Barrierefreiheit von Produkten und Dienstleistungen (MLBF) kurmuştur. Bu proaktif yaklaşım, engelli olup olmadığına bakılmaksızın tüm bireylerin dijital hizmetlere erişebilmesini ve bu hizmetlerden yararlanabilmesini sağlayarak daha kapsayıcı bir dijital ortam oluşturmayı amaçlamaktadır.
 

Almanya'daki Temel Erişilebilirlik Yasaları Nelerdir?

Almanya'nın erişilebilirlik düzenlemeleri, engelli kişilere eşit erişim haklarını garanti eden Behindertengleichstellungsgesetz (BGG), diğer adıyla Alman Engelli Eşitlik Yasası'na dayanmaktadır (kaynak: Barrierefreie Informationstechnik-Verordnung (BITV) ve güncellenmiş versiyonu BITV 2.0, erişilebilir ICT için WCAG 2.1 Seviye AA ile uyumlu kesin teknik standartlar belirlemektedir

Barrierefreiheitsstärkungsgesetz (BFSG) veya Alman Erişilebilirlik Güçlendirme Yasası, kamu ve özel dijital hizmetler dahil olmak üzere yükümlülüklerin kapsamını genişletirken, daha sıkı bir uygulama sağlar.

22 Eylül 2011 tarihli federal yönetmelik, federal dijital platformlar için erişilebilirlik uyumluluğunu daha da zorunlu hale getirir. Bu yasalar birlikte, Almanya genelinde dijital kapsayıcılığı teşvik eden kapsamlı bir yasal çerçeve oluşturur.
 

BITV (Barrierefreie Informationstechnik-Verordnung) nedir?

BITV (Barrierefreie Informationstechnik-Verordnung), kamu sektörü web siteleri ve BT hizmetlerinin dijital erişilebilirlik uyumluluğu için bağlayıcı gereklilikler belirleyen Almanya'nın federal yönetmeliğidir.

Güncellenen BITV 2.0 sürümü, WCAG 2.1 Seviye AA standartlarıyla uyumludur ve engelsiz dijital erişimi sağlamak için ayrıntılı teknik ve organizasyonel önlemler belirler. Almanya'nın erişilebilirlik düzenlemelerinin temel bir parçası olan BITV, tüm kullanıcılara, özellikle engelli kullanıcılara ICT'yi erişilebilir hale getirerek ülkenin kapsayıcı bir dijital ortam yaratma hedefini destekler.
 

BFSG (Barrierefreiheitsstärkungsgesetz) nedir?

Barrierefreiheitsstärkungsgesetz (BFSG) veya Alman Erişilebilirlik Güçlendirme Yasası, 28 Haziran 2025'te yürürlüğe girecek olan erişilebilirlik mevzuatının önemli bir parçasıdır. Avrupa Erişilebilirlik Yasası'nı (EAA) Alman hukukuna aktaran bu yasa, ülke genelinde dijital ürün ve hizmetlerin erişilebilirliğini artırmayı amaçlamaktadır. BFSG, web siteleri, mobil uygulamalar, e-ticaret platformları ve self servis terminalleri gibi çok çeşitli dijital hizmetlerin engelli bireyler için erişilebilir olmasını zorunlu kılar.

Uyum sağlamak için, etkilenen kuruluşlar dijital ürünlerinin algılanabilir, kullanılabilir, anlaşılabilir ve sağlam (POUR) olmasını ve Web İçeriği Erişilebilirlik Yönergeleri (WCAG) 2.1 Seviye AA standartlarına uygun olmasını sağlamalıdır. Ayrıca, ürünler uygunluk değerlendirmelerinden geçmeli ve erişilebilirlik gerekliliklerine uygunluğu gösteren CE işaretini taşımalıdır.
 

BGG (Behindertengleichstellungsgesetz) Erişilebilirliği Nasıl Etkiler?

Alman Engelli Eşitliği Yasası olarak bilinen BGG (Behindertengleichstellungsgesetz), Almanya'da kamu sektörünün erişilebilirliği için yasal temeli oluşturur. Federal kurumların, dijital platformlar da dahil olmak üzere hizmetlerinin engelli kişiler tarafından erişilebilir olmasını sağlamasını gerektirir. Uyumluluk kapsamı sadece web sitelerini değil, kamu kurumları tarafından kullanılan bilgi teknolojisi ve iletişim araçlarını da kapsar. Engelsiz erişimi zorunlu kılarak, BGG eşit katılımı teşvik eder ve kamu hizmetlerinde engelli bireylere karşı ayrımcılığın ortadan kaldırılmasına yardımcı olur.
 

Almanya'da Erişilebilirlik Yasaları Ne Zaman Yürürlüğe Girecek (Haziran 2025)?

Avrupa Erişilebilirlik Yasası'nı (EAA) uygulayan Almanya'nın Barrierefreiheitsstärkungsgesetz (BFSG) yasası 28 Haziran 2025'te yürürlüğe girecektir. Bu yasa, web siteleri, mobil uygulamalar, e-ticaret platformları, ATM'ler ve toplu taşıma hizmetleri dahil olmak üzere çok çeşitli dijital ürün ve hizmetlerin engelli bireyler için erişilebilir olmasını zorunlu kılmaktadır. BFSG, Almanya'da tüketicilere dijital hizmetler sunan hem kamu hem de özel sektör kuruluşları için geçerlidir.
 

Avrupa Erişilebilirlik Yasası Almanya'da nasıl uygulanır?

Avrupa Erişilebilirlik Yasası (EAA), üye devletler arasında dijital erişilebilirliği standartlaştırmak için AB çapında erişilebilirlik düzenlemeleri belirler. Almanya'da EAA, BITV 2.0 ve WCAG 2.1 Seviye AA gibi yerleşik Alman erişilebilirlik standartlarına uyumu zorunlu kılan Barrierefreiheitsstärkungsgesetz (BFSG) aracılığıyla ulusal hukuka aktarılmıştır. Bu entegrasyon, hem kamu hem de özel sektörün web sitelerinin, uygulamaların ve elektronik ürünlerin erişilebilirliğini artırmasını gerektirir. EAA ile uyum sağlayarak Almanya, erişilebilirlik mevzuatının AB genelinde eşit dijital erişim ve tutarlı bir kullanıcı deneyimi sağlamasını garanti eder.
 

Avrupa Erişilebilirlik Yasası (EAA) nedir?

Avrupa Erişilebilirlik Yasası (EAA), engelli kişilerin çok çeşitli ürün ve hizmetlere erişebilmesini sağlamak için ortak erişilebilirlik düzenlemeleri belirleyen bir AB direktifidir. Bu yasa, Avrupa genelinde ICT erişilebilirliği için teknik gereklilikleri uyumlu hale getiren EN 301 549 gibi standartlara uyulmasını gerektirir. EAA, üye ülkeler arasında erişilebilirlik uyumunu teşvik ederek, AB genelinde dijital ve fiziksel ortamlarda kullanılabilirliği ve kapsayıcılığı iyileştirmek için yasaları uyumlu hale getirir.
 

EAA, Almanya'daki özel sektör işletmelerinden ne talep etmektedir?

Avrupa Erişilebilirlik Yasası (EAA) kapsamında, Almanya'daki özel sektör işletmeleri, ICT erişilebilirlik standartlarına uymak için birkaç önemli gerekliliği yerine getirmelidir:

EN 301 549 standardına uygun olarak dijital ürün ve hizmetlerin (ör. web siteleri, e-ticaret platformları, bankacılık uygulamaları) erişilebilirliğini sağlamak

Self servis terminalleri, bilet makineleri ve ödeme cihazlarını engelsiz kullanım için uyarlayın

Alternatif iletişim yöntemleri de dahil olmak üzere erişilebilir müşteri desteği sağlayın

ICT araçları ve yazılımları için satın alma süreçlerine erişilebilirliği dahil edin

Teknik dosyalar ve uygunluk beyanları aracılığıyla uyumluluğu belgelendirin ve gösterin

Yükümlülüklerin yerine getirilmemesi düzenleyici önlemler ve yasal sonuçlara yol açabileceğinden, uyumsuzluktan kaçının
 

Alman yasaları EAA ile nasıl uyumludur?

Almanya, EAA gerekliliklerini ulusal hukuka entegre eden Barrierefreiheitsstärkungsgesetz (BFSG) ile Avrupa Erişilebilirlik Yasası ile uyumu sağlar. Bu uyum, EN 301 549 gibi uyumlaştırılmış standartların kullanımını zorunlu kılar ve hem kamu hem de özel dijital hizmetlerin tanınmış erişilebilirlik kriterlerine uymasını sağlar. BITV 2.0 gibi Alman yasaları bu çerçeveyi tamamlayarak, AB çapındaki düzenlemelerle uyumlu Alman erişilebilirlik standartlarına yönelik birleşik bir yaklaşım oluşturur.
 

Erişilebilirlik Uyumluluğu için Teknik Standartlar Nelerdir?

Almanya ve AB'de erişilebilirlik uyumluluğu gerekliliklerini karşılamak için dijital hizmetler şu uluslararası kabul görmüş teknik standartlara uymak zorundadır:

WCAG (Web İçeriği Erişilebilirlik Yönergeleri): W3C tarafından geliştirilen bu yönergeler, erişilebilir içerik için küresel bir çerçeve sağlar.

WCAG 2.0 / WCAG 2.1 (Seviye AA): Alman yasası (BITV 2.0) ve AB'nin EAA'sı kapsamında zorunlu olan bu kılavuz, içeriğin algılanabilir, kullanılabilir, anlaşılabilir ve sağlam olmasını sağlar.

EN 301 549: WCAG'ye atıfta bulunan ve yazılım, donanım ve hizmetleri kapsayan, ICT erişilebilirliği için Avrupa standardıdır.

WCAG uyumluluğu: Kamu ve özel sektörde uygulanır, klavye navigasyonu, alternatif metin, renk kontrastı ve form etiketleri gibi tasarım seçimlerine rehberlik eder
 

EN 301 549 Nedir ve Neden Önemlidir?

EN 301 549, web siteleri, yazılım ve donanım dahil olmak üzere ICT ürün ve hizmetleri için erişilebilirlik gereksinimlerini tanımlayan resmi Avrupa standardıdır. EN 301 549, Web İçeriği Erişilebilirlik Yönergeleri (WCAG) 2.1 Seviye AA ve yardımcı teknoloji desteği için ek kriterlere uygunluğu garanti eder.

AB yasaları kapsamında uyumlaştırılmış bir standartlar kümesi olarak, erişilebilirlik mevzuatında, özellikle Almanya gibi ülkelerde Avrupa Erişilebilirlik Yasası'na (EAA) uygunluk açısından merkezi bir rol oynar. Sektörler genelinde dijital erişilebilirliği değerlendirmek ve uygulamak için ölçülebilir, tek tip bir kriter sağlar
 

Erişilebilirlik Beyanı Nedir ve Neden Gereklidir?

Erişilebilirlik beyanı, bir web sitesinin dijital erişilebilirlik uyumluluk düzeyini özetleyen kamuya açık bir beyandır. Desteklenen özellikler, bilinen engeller ve geri bildirim için iletişim seçenekleri hakkında ayrıntılar içerir. Almanya ve AB'de, WCAG 2.1 ve EN 301 549 uyumluluk kapsamı altında kamu sektörü web siteleri için makine tarafından okunabilir erişilebilirlik beyanları yasal olarak zorunludur. Bu beyanlar şeffaflığı teşvik eder ve kullanıcıların bir dijital hizmetin gerçekte ne kadar erişilebilir olduğunu anlamalarına yardımcı olur.
 

Almanya'da Erişilebilirlik Nasıl İzlenir ve Uygulanır?

Almanya, BFSG ve BITV 2.0 gibi yasalar kapsamında yapılandırılmış izleme ve raporlama yükümlülükleri aracılığıyla erişilebilirliği uygular. Kamu ve özel kuruluşlar, WCAG 2.1 ve EN 301 549 standartlarına uyumu gösteren uyum belgeleri ve kanıtları sunmalıdır. Haziran 2025'ten itibaren, uygulama, Piyasa Gözetim Otoritesi (MLBF) tarafından denetlenen özel dijital hizmetleri de kapsayacak şekilde genişletilecektir. Uygunsuzluk, yasal işlemler ve idari sonuçlara yol açabilir, bu da erişilebilirlik cezalarının sürekli iyileştirmeleri teşvik etmesini sağlar.
 

Kuruluşlar Erişilebilirliği Nasıl Test Edebilir ve İyileştirebilir?

Makine tarafından okunabilir uyumluluğu sağlamak ve yasal standartları karşılamak için kuruluşlar yapılandırılmış bir erişilebilirlik yaklaşımı benimsemelidir:

Otomatik erişilebilirlik taraması: Axe, Lighthouse veya WAVE gibi araçları kullanarak kod düzeyindeki sorunları hızlı bir şekilde tespit edin.

Manuel erişilebilirlik denetimi: Gerçek kullanıcı senaryolarını ve karmaşık etkileşimleri değerlendirmek için uzman incelemeleri gerçekleştirin.

Erişilebilirlik eğitimi ve rol tabanlı öğrenme: Geliştiricileri, tasarımcıları ve içerik oluşturucuları hedefli eğitimlerle eğitin.

Sürekli izleme: Erişilebilirliği zaman içinde korumak için sürekli test iş akışları uygulayın

WeAccess, Almanya'da dijital erişilebilirlik hizmetleri sunan yenilikçi bir çözümdür. Alman erişilebilirlik yasalarına (BGG, BITV 2.0, BFSG) uymak isteyen kamu ve özel sektör kuruluşları için özel olarak geliştirilmiştir. WeAccess, web sitelerinin ve dijital içeriğin WCAG 2.1 AA standartlarına uygun olmasını sağlamak için otomatik tarama, raporlama ve iyileştirme araçları sunar. Ayrıca EN 301 549 gibi Avrupa standartlarıyla da tam uyumludur ve erişilebilirlik süreçlerinin yönetimini basitleştirir. Sonuç olarak, Almanya'da yasal gereklilikleri karşılamak ve kullanıcı deneyimini geliştirmek isteyen kuruluşlar için ideal bir çözümdür.